Sanal ortamda dolaşan bir öykü ilgimi çekti. Beni değişik düşüncelere sevk etti. Öykü şöyle:

Bir Meksika sahil kasabasına yolu düşen Amerikalı işadamı, kıyıya yanaşan kayıktaki balıkçıyla konuşur. Kayığın içinde, henüz tutulmuş birkaç ton balığı bulunmaktadır.

Amerikalı iş adamı balıkların iriliğinden dolayı balıkçıyı över ve bu birkaç balığı ne kadar zamanda yakaladığını sorar. Balıkçı: “Fazla sürmedi, senyör” der. Amerikalı hayretle sorar:

-Öyleyse neden daha fazla denizde kalıp da daha çok balık tutmadın?

-Bu kadarı bugünlük aileme yeter.

-“Peki,” der Amerikalı iş adamı:

-Geri kalan zamanın nasıl dolduruyorsun?

-Sabahları geç kalkıyorum. Sonra birkaç balık tutuyorum. Sonra çocuklarla oynuyorum.

Öğleden sonra eşimle biraz şekerleme yapıyorum. Akşamları da kasabaya iniyorum;

Amigolarla bir şeyler yiyip içip gitar çalıyoruz. Böylece hayatı dolu dolu yaşıyoruz senyör.´

Amerikalı iş adamı bu hayatı son derece sevimsiz bulur:

-Ben Harvard mezunuyum, sana yardımım dokunabilir´ der.

-Her şeyden önce, daha fazla balık tutmalısın.´

Balıkçı hayretle sorar: “Niçin senyör?”

-Artan balıkları satar, daha çok kazanırsın.

-Sonra senyör?

-Zamanla kendine daha büyük bir tekne alırsın.

-Sonra senyör?

-Daha büyük tekneyle daha çok balık tutar, daha çok kazanırsın.

-Sonra senyör?

-Daha başka tekneler alır, bir filo kurarsın.

-Sonra senyör?

-Sonra balıkları işlemek için kendin konserve tesisleri kurarsın. Böylece kârın önemli bir kısmını başkalarına kaptırmamış olursun.

-Sonra senyör?

-Tabii, bütün bu işleri böyle küçük bir sahil kasabasında yürütemezsin. Bu arada Los Angeles veya New York gibi büyük bir dünya kentine taşınmış olursun.

-Sonra senyör?

-Yeteri kadar büyüyünce halka açılır, hisse senetlerini satarsın. Büyük zengin olursun.

Milyonlarca doların olur.

-Sonra senyör?

-Bu kadar paran olduktan sonra çalışmana gerek kalmaz. Emekliye ayrılır, bir sahil kasabasında kafanı dinlersin. Sabah geç saatlere kadar uyursun. Biraz balık tutar, çocuklarla oynar, öğlenleri de şekerleme yaparsın. Akşamları ise amigolarınla bir şeyler yiyip içer gitar çalarsın.

-Ben bunları yapıyorum zaten senyör!

Homo Sapiens kitabında da: 10 bin yıl önce Çin’de yaşayan bir insanın; mağarasında uykusunu alarak uyandığını, etrafı dolaşarak avcılık veya toplayıcılık yaparak karnını doyurduğunu sonra diğer insanlarla buluşup sosyalleştiğini anlatır. Bugünle kıyaslayarak aynı bölgede bir Çinlinin uykusunu alamayarak kalktığını, işe yetişmek için trafikte boğuştuğunu, çeşitli mobbinglere maruz kalarak ve 8-10 saat çalışarak işini yaptığını, sabahki trafikle evine döndüğünü ve yorgunluktan eşiyle bile konuşamadan uyuyakaldığını anlatır.

Bu iki öykü; kapitalizmin insanı nasıl köleleştirdiğini göstermiyor mu?

Modern zamanlarda mıyız, modern kölelikte mi?