Genelde Azerbaycan seyahatlerimde kendime bir konu seçerim. Ve bu konu üzerine ilgili kişilere sorular sorar, cevaplar almaya çalışırım.                              

         Bir gidişimde- ki Sovyetler Birliğinin tarih sahnesinden henüz yeni çekildiği yıllardı- Sovyetler Birliği zamanında halk tarafından hangi lider daha fazla sevilirdi. Ve neden? Sorularını yöneltmiştim. 

         Sorumun muhataplarının önemli bir kısmı Brejnev demişti. Neden diye sorduğumda çeşitli nedenler söylediler. Ama üzerinde ittifakla durdukları bir şey vardı;

           “Sertti ama adaletli idi. Onun zamanında haksızlık olmazdı ve halkı ezdirmezdi.”

           Haklılık payı ne kadardır? Bunu bilemem. Ama yaptığım mini anketin sonucu bu.

  Bu arada… Ya Lenin? Dediğimde çoğunlukla gülümsemekle geçiştirdiler. Ama her yerde Lenin heykelleri vardı. Sovyetlerin kurucusu ama dediğimde “o başka!” Bundan “fazla kurcalama” neticesi çıkardım.

           O zaman şu kanıya vardım,

           Ne kadar uğraşırsanız uğraşın, birini ne kadar göklere çıkarırsanız, ya da yerin dibine batırırsanız batırın toplumun genel kanı ve algısı kolay, kolay değişmiyor.

           Gerisi ülke gücünü elinde bulunduranların siyasi “elit” üzerinden tahakkümünden başka bir şey değildir.

           Bu konuya başka bir cenahtan da bakabiliriz,

           Tarihte çığır açmış liderler vardır. Ve toplumlar onu efsaneleştirirler. Birilerinin övmesi ya da yermesi… Göklere çıkarması veya yerin dibine batırması toplumu hiç etkilemez. O liderini hayal ettiği gibi anar… Saygı duyar.

           Ülkeyi “zapt edenler” ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar ümüğü sıkılan hep şunu der;

            “Ahh bir boynumu çevirebilsem.” Ya da “gel onu külahıma anlat.”

           Toplum psikolojisi ile ilgilenenler şunu bilirler… “Toplumun hafızası zayıftır ama minnet duygusu bakidir.”

           Dolayısıyla bazı şeyleri unutmuş gibi gözükse de minnet duygusu onu her zaman canlı tutar.

           Ve bir şey daha var,

           Toplum kendine yapılan iyiliği unutmaz velâkin başına kakılmasından hoşlanmaz. Başa kakma “Ağalıktır.” Ağalık beyliğin sonradan görmesidir.

           Lider,

           Halkının kölesidir, ırgatıdır. Vazifesini yapar köşesine çekilir. Tıpkı kaliteli şarap gibi yıllandıkça değeri artar.

           Lider için “ah şimdi o olsaydı” denmez. Onun öğretilerinden ilham alınır. Ve en önemlisi dillendirilmez. Yaşanır. Yaşam biçimi olur.

           Lider ( sağlığında ve rahmetli olduğunda) kendinin putlaştırılmasına izin vermez. Ve gerçek lider bilir ki putlaştırıldığı derecede değeri kalp bakıra döner. O zaman anlayınız ki o artık lider değil… Birilerinin menfaat aracıdır. Olacaktır.

          Takke işine gelince,

           Atatürk’e menfaati gereği kim neler giydirmedi ki…

         Not: Milli mücadele liderimiz Gazi Mustafa Kemal Paşayı her zaman saygı, sevgi ve minnetle anıyorum.